Dieta eliminacyjna to codzienność niejednej osoby cierpiącej na choroby tarczycy. Dieta bezglutenowa, czy dieta bezlaktozowa w Hashimoto należą do najczęstszych rozwiązań, które stosują pacjentki. Czy słusznie? Jakiś czas temu powstał artykuł dotyczący diety bezglutenowej. Tym razem na tapetę bierzemy temat: laktoza w Hashimoto. Przedstawię Ci 6 najważniejszych rzeczy, o których należy pamiętać. Zapraszam do artykułu!
***
Dieta bezlaktozowa w Hashimoto – dlaczego warta rozważenia?
Na początek wypada wyjaśnić powiązanie pomiędzy chorobą Hashimoto, a laktozą. Otóż badania wykazały, że problem nietolerancji laktozy może dotyczyć aż 70-80% osób cierpiących na tą chorobę. Laktoza to cukier składający się z cząsteczki glukozy oraz galaktozy. Znajdziesz ją w mleku oraz większości jego przetworów. W procesie trawienia u zdrowej osoby laktoza jest rozkładana do wspomnianych cząsteczek za pomocą enzymu – laktazy. Osoby, które nie tolerują laktozy mają niedobór laktazy – jego produkcja w organizmie jest upośledzona.
Co ma to do Hashimoto? Otóż okazuje się, że osoby nietolerujące laktozy i cierpiące na chorobę Hashimoto mają większe trudności z uregulowaniem dawki leków oraz TSH – dawka tyroksyny, jaka musi zostać zastosowana w leczeniu niedoczynności często wzrasta nawet o 30%! U pacjentek należących do grupy nietolerujących laktozy wprowadzenie jednego, prostego zalecenia – dieta bezlaktozowa w Hashimoto – przyniosło znaczne zmniejszenie poziomu TSH i poprawę samopoczucia.
Nietolerancja laktozy – objawy
Czytając ten artykuł zapewne zastanawiasz się, czy dieta bezlaktozowa w Hashimoto to coś dla Ciebie. Jeżeli cierpisz z powodu tej choroby, wykluczenie laktozy z pewnością jest warte rozważenia. Od czego zacząć? Na początek zweryfikuj objawy nietolerancji laktozy:
- ból brzucha
- wzdęcia
- biegunki
- mdłości
- wysoka produkcja gazów
- uczucie “przelewania/jeżdżenia” w brzuchu
Objawy pojawiają się zazwyczaj kilka godzin po spożyciu mleka lub jego przetworów przez osobę z nietolerancją, w momencie, gdy niestrawione cząsteczki cukru trafiają stopniowo do jelit. Jeżeli odczuwasz inne objawy po spożyciu mleka lub jego przetworów – ich przyczyna jest zapewne zupełnie inna, np. związana z alergią na białko mleka i reakcją układu odpornościowego.
***
Jak zbadać nietolerancję laktozy?
No właśnie… czy w ogóle badać? Moim zdaniem tak – badanie robisz raz, wiedza i postępowanie zostaje na całe życie. Wiele pacjentek na bazie wiedzy z internetu zaczyna wykluczać mleko na własną rękę, co bywa niesłuszne, wręcz nieco niebezpieczne, o czym napiszę dokładniej w dalszej części artykułu. Dieta bezlaktozowa w Hashimoto tak samo jak każda inna dieta eliminacyjna powinna zostać poprzedzona odpowiednimi badaniami, diagnozą i konsultacją ze specjalistą – lekarzem prowadzącym oraz dietetykiem.
Podstawowym badaniem, jakie wykonuje się, by zdiagnozować nietolerancję laktozy jest wodorowy test wydechowy. Polega on na podaniu określonej dawki laktozy, a następnie odnotowywaniu ilości wydychanego gazu – wodoru. Gaz ten jest wytwarzany przez bakterie jelitowe w procesie fermentacji niestrawionych cząsteczek cukru – w tym przypadku laktozy. Jest to badanie szeroko dostępne w wielu placówkach, a jego wykonanie proste.
Drugą metodą, którą można rozważyć we współpracy z dietetykiem jest próba eliminacyjna – wykluczenie na 2-3 tygodnie mleka i jego przetworów (taki okres eliminacji nie spowoduje ogromnych konsekwencji zdrowotnych). Podczas eliminacji obserwuje się zredukowanie objawów ze strony przewodu pokarmowego, a następnie wprowadza do diety laktozę. Jeżeli objawy ewidentnie wracają (a w trakcie eliminacji zniknęły) – możemy potwierdzić nietolerancję objawowo. Pamiętaj jednak, że ta metoda nadaje się do zastosowania w przypadku osób, które mają spore objawy, łatwe do rozpoznania po spożyciu danego pokarmu.
Dieta bezlaktozowa w Hashimoto – potencjalne ryzyko
Decydując się na eliminację określonej grupy pokarmów z diety musisz liczyć się z pewnymi konsekwencjami. Do pierwszej grupy można zaliczyć trudności z zakupami, jedzeniem na mieście czy komponowaniem diety. Okazuje się, że mleko i jego przetwory są dość “wszędobylskie”, a jego pozbycie się z diety wymaga poświecenia czasu na zapoznanie się z odmiennym rynkiem produktów oraz modyfikacji kulinarnych niektórych ulubionych potraw.
Druga strona medalu to… Twoje konsekwencje zdrowotne. Dla niektórych może to być lekkie zaskoczenie – przecież dieta bezlaktozowa w Hashimoto ma potencjalnie pomóc w zapanowaniu nad chorobą. Niestety, jednocześnie niesie ryzyko kolejnej, związanej z potencjalnym niedoborem wapnia. Produkty mleczne należą do podstawowych źródeł tego pierwiastka w diecie zarówno ze względu na jego zawartość, jak i przyswajalność.
Wapń to składnik mineralny wpływający przede wszystkim na stan kości i zębów. Uczestniczy również w procesie krzepnięcia krwi, zachowaniu prawidłowej kurczliwości mięśni, czy równowagi kwasowo-zasadowej. Jego długotrwały niedobór w diecie może prowadzić m.in. do rozwoju osteoporozy, nadciśnienia, zaburzeń kurczliwości mięśni i nieprawidłowości w krzepnięciu krwi.
***
Dieta bezlaktozowa w Hashimoto vs dieta bezmleczna w Hashimoto
Wszystkie powyższe konsekwencje nie grożą Ci, jeżeli dieta bezlaktozowa w Hashimoto zostanie wprowadzona rozsądnie, a źródła wapnia uzupełnione.
Przede wszystkim należy wyjaśnić jedną ważną rzecz – dieta bezlaktozowa ≠ dieta bezmleczna! Częstym błędem, który obserwuję u pacjentek z Hashimoto jest pełna rezygnacja z produktów mlecznych w diecie (bez jakichkolwiek objawów czy stwierdzonej alergii). Sama nietolerancja laktozy wymaga pozbycia się jedynie tego cukru z diety. Największa jego ilość znajduje się w mleku krowim, sporą zawartością odznaczają się także sery twarogowe, czy często spożywany serek wiejski. Fermentowane produkty mleczne, takie jak jogurt naturalny, czy kefir mają nieco mniej laktozy, a niektóre sery twarde (podpuszczkowe) są jej zupełnie pozbawione. Rynek produktów spożywczych jest obecnie dobrze wyposażony w mleko krowie oraz serki, które zostały pozbawione laktozy.
Jak widzisz, sama nietolerancja laktozy nie powoduje ogromnych konsekwencji, jedynie sięgnięcie po nieco inny rodzaj mleka, czy twarożku. Dużo bardziej skomplikowana staje się dieta bezmleczna, którą musi stosować część pacjentek z Hashimoto, z nieco innych przyczyn – to wymaga osobnego artykułu 😉
Jak uzupełnić wapń w diecie?
Ze względu na to, że temat potencjalnego niedoboru wapnia w diecie i jego konsekwencji został już poruszony, warto choć krótko wspomnieć o możliwych alternatywnych źródłach tego pierwiastka. Nawet osoby, które spożywają mleko i jego przetwory często doprowadzają do niedoborów wapnia w diecie. Pewne urozmaicenie menu i rozszerzenie diety o produkty bogate w wapń znacząco zwiększy Twoje szanse na odpowiednie zbilansowanie jadłospisu w ten pierwiastek.
Wapń znajdziesz między innymi w:
- wodzie wysokozmineralizowanej
- nasionach chia
- suszonych figach
- suszonych morelach
- maku niebieskim
- sezamie
- rybach jedzonych w całości (np. sardynki)
- jarmużu
Podsumowanie
Dieta bezlaktozowa w Hashimoto to temat warty rozważenia w przypadku każdej pacjentki z tą chorobą. Każdorazowo prowadząc pierwszą konsultację dokładnie analizuję tą kwestię zanim podejmę jakąkolwiek decyzję o rodzaju wprowadzanej diety. Potencjalne korzyści z eliminacji laktozy są niezwykle ważne w procesie leczenia choroby i poprawy komfortu życia każdej osoby z Hashimoto. Jako doświadczony specjalista, spotkałam się jednak z wieloma sytuacjami, kiedy wprowadzone eliminacje są pozbawione sensu lub doprowadziły do niedoborowej diety. Dlatego zawsze będę powtarzać: Każda dieta eliminacyjna powinna zostać poprzedzona odpowiednimi badaniami, diagnozą i konsultacją ze specjalistą – lekarzem prowadzącym oraz dietetykiem.
Jeżeli masz wątpliwości, czy Twój jadłospis spełnia kryteria prawidłowej diety w Hashimoto – napisz do mnie i sprawdź, jak współpraca z dietetykiem klinicznym może Cię wesprzeć w procesie poprawy samopoczucia i zapanowania nad chorobą!
***
Autor
mgr Ania Świtakowska
Dietetyk kliniczny, Lider zespołu dietetyków Kliniki Dietetycznej Nutricus
Więcej na mój temat możesz się dowiedzieć w mojej wizytówce na stronie zespołu Nutricus.