Kortyzol a trening – działanie kortyzolu
Kortyzol to hormon steroidowy kory nadnerczy. Poziom hormonu zależny jest od pory dnia. Rano jego stężenie jest większe i spada w ciągu dnia, jego większa ilość może być uwalniana również w odpowiedzi na stres. Specyficznym rodzajem takiej sytuacji jest wysiłek fizyczny. W odpowiedzi na ćwiczenia podwzgórze uwalnia CTH (kortykoliberyna), która pobudza przysadkę mózgową do wydzielania ACTH (hormon adrenokortykotropowy), co stymuluje wydzielanie kortyzolu przez nadnercza. Po uwolnieniu z nadnerczy kortyzolu następuje jego wychwyt przez różne tkanki organizmu, tj. wątrobę, mięśnie szkieletowe czy tkankę tłuszczową, w których hormon uczestniczy w różnych procesach. Poziom kortyzolu wzrasta proporcjonalnie do wzrostu intensywności ćwiczeń i zależy od długości trwania sesji treningowej. Kortyzol a trening ?!
Niektóre źródła sugerują, że ćwiczenia przy intensywności 60% VO2max lub wyższej generują znaczny wzrost kortyzolu. Trening wytrzymałościowy/siłowy o wysokiej intensywności, bez odpowiednio długiej przerwy na regeneracje, może powodować utrzymanie się kortyzolu na bardzo wysokim poziomie przez dłuższy okres czasu, co skutkuje przetrenowaniem i nadmiernym zmęczeniem.
Działanie kortyzolu:
- kortyzol powoduje rozkład białek do aminokwasów, u przeciętnej osoby kortyzol rozkłada ok. 1% białek mięśniowych, przy nadmiernym wysiłku hormon może powodować rozkład około 3-5% białek mięśniowych,
- przez zwiększony rozkład białek może stymulować glukoneogenezę (produkcja glukozy z innych składników) w wątrobie, zwiększając produkcję glukozy i ilość energii,
- wzrost kortyzolu po wysiłku stymuluje mechanizmy odpowiedzi zapalnej związanej z przebudową tkanek, co pomaga naprawić uszkodzenia komórek,
- kortyzol wraz z testosteronem mają te same receptory tkankowe, o które rywalizują, dlatego ważne jest, aby zachować prawidłowy stosunek katabolicznego kortyzolu do działającego anabolicznie testosteronu.
Podsumowując:
Kortyzol jest bardzo ważnym dla wysiłku hormonem – nie obniżajmy go na siłę! Warto dbać o jego odpowiednie poziomy w ciągu dnia poprzez odpowiednią regenerację, sen, dietę, ewentualnie adaptogeny.
Interesuje Cię temat kortyzolu? Zobacz nasz inny wpis, w którym przedstawiamy 5 sposobów jak obniżyć kortyzol za pomocą diety.